Ταΐροφ, Αλεξάντρ Γιακόβλεβιτς

(ψευδώνυμο του Α.Γ. Κόρνμπλιτ, Ρόμνι 1885 – Μόσχα 1950). Ρώσος σκηνοθέτης και θεωρητικός του θεάτρου. Ερασιτέχνης ηθοποιός στα φοιτητικά του χρόνια, αφού πήρε το δίπλωμά του αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη σκηνοθεσία. Τον Δεκέμβριο του 1914 εγκαινίασε στη Μόσχα το Θέατρο Δωματίου, με το ινδικό δράμα Σακούνταλα του Καλιδάσα· αυτό ήταν ο πρώτος μιας σειράς πειραματισμών στην αναζήτηση νέου ύφους στην κωμωδία, στο δράμα και στην παντομίμα. Οι πειραματισμοί αυτοί αποκορυφώθηκαν με την παράσταση του Τάμιρις ο κιθαρωδός, του Ανέσκι (1916), την πρώτη εξαιρετικού ενδιαφέροντος σκηνοθεσία του Τ. Από τότε το Θέατρο Δωματίου έδωσε σειρά παραστάσεων εξαιρετικής σημασίας, εναλλάσσοντας τις ζωηρές παντομίμες –αληθινά όργια χρώματος, κίνησης και φωτός– με παράξενες και αφηρημένες δραματικές παραστάσεις. Κατηγορούμενος για φορμαλισμό, ο T., που έως τότε είχε μείνει μακριά από τις πολιτικές αναστατώσεις της χώρας του, ανέβασε στη σκηνή σύγχρονα ρωσικά έργα (από το 1934 και μετά), αλλά, αν και στην αρχή παρουσίασε μερικές άριστες παραστάσεις, το Θέατρο Δωματίου έφθινε συνεχώς ώσπου έκλεισε (1949). Στον Τ. ήταν βασική η αντίληψη της υπεροχής του ηθοποιού (που πρέπει να συγκεντρώνει τα χαρίσματα του χορευτή, του τραγουδιστή, του γυμναστή, του ακροβάτη και του κωμικού) και να είναι το πραγματικό κέντρο της σκηνικής δράσης, και για τον λόγο αυτό ο χώρος της σκηνής οργανωνόταν σε ένα περίπλοκο σύστημα διαφορετικών επιπέδων. Σύμφωνα, με την αντίληψη αυτή, τα κοστούμια τα έβλεπε μόνο ως βοηθητικό μέσο, που είναι στη διάθεση του ηθοποιού για τη δημιουργία του ήρωα. Θέτοντας κάθε στοιχείο του θεάματος στην υπηρεσία του πρωταγωνιστή του (του ηθοποιού), ο Τ. θεωρούσε, όπως ήταν αναπόφευκτο, το κείμενο απλό μέσο που προσφέρεται στον σκηνοθέτη για τα φανταστικά δημιουργήματά του. Οι σκηνοθεσίες του Θεάτρου Δωματίου έμειναν περίφημες και πολλές από αυτές αναλύονται ακόμα και μελετώνται στις σχολές θεάτρου. Ο Τ. θεωρείται πραγματικά ως ο σκηνοθέτης που επηρέασε περισσότερο τα σύγχρονα ρεύματα του διεθνούς θεάτρου.